BÀI HỌC HẰNG NGÀY Thứ Tư, ngày 09 tháng 07, 2025
MÔN HỌC KINH TƯƠNG ƯNG –
SAṂYUTTANIKĀYA
... ****** ![]()
KINH VĂN
253. “tisso imā, bhikkhave, vedanā. katamā tisso? sukhā
vedanā, dukkhā vedanā,
adukkhamasukhā vedanā.
sukhā, bhikkhave, vedanā
dukkhato daṭṭhabbā, dukkhā
vedanā sallato daṭṭhabbā,
adukkhamasukhā vedanā
aniccato daṭṭhabbā. yato
kho, bhikkhave, bhikkhuno
sukhā vedanā dukkhato diṭṭhā
hoti, dukkhā vedanā sallato
diṭṭhā hoti, adukkhamasukhā
vedanā aniccato diṭṭhā hoti
— ayaṃ vuccati, bhikkhave,
‘bhikkhu sammaddaso
acchecchi taṇhaṃ, vivattayi
saṃyojanaṃ, sammā
mānābhisamayā antamakāsi
dukkhassā’”ti.
“yo sukhaṃ dukkhato adda, dukkhamaddakkhi sallato.
“Này chư Tỳ khưu, có ba loại cảm thọ này. Ba loại gì? Cảm thọ lạc, cảm thọ
khổ, và cảm thọ không khổ
không lạc.
“Khi một vị Tỳ khưu đã thấy cảm thọ lạc là khổ; cảm thọ khổ là mũi tên; và
cảm thọ không khổ không lạc
là vô thường, Vị ấy được gọi
là Tỳ khưu thấy đúng với
chánh kiến. Vị ấy đã đoạn
tận tham ái, cắt đứt mọi
xiềng xích, và bằng cách phá
vỡ hoàn toàn ngã mạn, đã
chấm dứt khổ đau.”
Người thấy lạc là khổ,
Người hiểu rõ cảm thọ,
Chú Thích
Cảm thọ lạc cần được thấy là khổ giống như người thấy được khổ trong cờ
bạc hay sử dụng ma tuý. Nhất
thời thì có cảm giác thoả
mãn nhưng hệ luỵ thì vô
cùng.
Cảm thọ khổ cần được thấy như mũi tên, hơn thế nữa là mũi tên độc. Mũi tên
bắn vào da thịt tạo nên biết
bao đau đớn trực tiếp.
Cảm thọ không khổ không lạc thoạt nghe như “một cõi bình an” vì không có
xáo trộn tâm lý. Thế nhưng
Đức Phật dạy cảm thọ không
khổ không lạc vẫn là cảm
thọ, có nghĩa là vẫn vô
thường biến đổi dù là thứ
“xả niệm lạc trú” trong
thiền.
Phải có cái nhìn chân xác đối với cả ba cảm thọ để không bám chấp vào thọ.
Từ đó không bị vướng vấp vào
vòng lẫn quẩn của “xúc duyên
thọ, thọ duyên ái”….
.Sớ Giải
253. pañcame dukkhato
daṭṭhabbāti vipariṇāmanavasena dukkhato daṭṭhabbā. sallatoti
dukkhāpanavinivijjhanaṭṭhena sallāti daṭṭhabbā. aniccatoti adukkhamasukhā hutvā abhāvākārena aniccato
daṭṭhabbā. addāti addasa. santanti santasabhāvaṃ.
253. Trong bài kinh thứ năm:
“Dukkhato daṭṭhabbā” – “Nên được thấy là khổ”: Nghĩa là: Do
bản chất bị biến hoại
(vipariṇāma), nên các cảm
thọ phải được quán thấy là
khổ. Ví dụ: Lạc thọ tuy dễ
chịu nhưng không bền, bị
thay đổi
là khổ về bản chất.
“Sallato” – “(Khổ thọ) nên được thấy như là một
mũi tên”:Vì có tính chất đâm
thấu, gây đau nhức, gây tổn
thương – giống như một mũi
tên đang ghim vào thân tâm.
Đây là một ẩn dụ thể hiện
tính sắc bén, khó chịu, và
nguy hại của cảm thọ khổ.
“Aniccatoti” – “Nên được thấy là vô thường”: Cảm
thọ không lạc không khổ (xả
thọ) có vẻ trung tính, yên
lặng, Nhưng không bền chắc,
rồi cũng sẽ diệt mất, Cho
nên phải quán chiếu chúng
dưới khía cạnh vô thường –
vì cuối cùng chúng sẽ không
hiện hữu (abhāvākārena).
“Addā”
nghĩa là: đã thấy
(quá khứ của “passati” –
thấy, quán sát).
“Santaṃ”
nghĩa là: tính chất
an tĩnh, bình lặng của cảm
thọ trung tính, nhưng dù an
tĩnh vẫn là vô thường, nên
không nên chấp thủ.
Bản dịch của Hoà thượng Thích Minh Châu
5. V. Cần Phải Quán Kiến (S.iv,207)
1-2) ...
3) -- Này các Tỷ-kheo, có ba cảm thọ này. Thế nào là ba? Lạc
thọ, khổ thọ, bất khổ bất
lạc thọ. Lạc thọ, này các
Tỷ-kheo, cần phải thấy là
khổ. Khổ thọ cần phải thấy
là mũi tên. Bất khổ bất lạc
thọ cần phải thấy là vô
thường.
4) Khi nào, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo thấy được lạc thọ là
khổ, thấy được khổ thọ là
mũi tên, thấy được bất khổ
bất lạc thọ là vô thường;
thời này các Tỷ-kheo, đây
gọi là Tỷ-kheo có chánh
kiến, ái được đoạn tận, kiết
sử được hủy hoại. Với minh
kiến chơn chánh đối với ngã
mạn, vị ấy đoạn tận khổ đau.
1) Ai thấy lạc là khổ,
2) Vị ấy liễu tri thọ, -ooOoo- |